Περιεχόμενο
Τεκμήρια διαβίωσης: Τι είναι και πώς υπολογίζονται
Από την All4Business
Η φορολογία στην Ελλάδα αποτελεί διαχρονικά ένα περίπλοκο πεδίο για τον πολίτη και τον επιχειρηματία. Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά και συχνά παρεξηγημένα εργαλεία που χρησιμοποιεί το ελληνικό φορολογικό σύστημα είναι τα τεκμήρια διαβίωσης. Αν και έχουν σκοπό την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, πολλοί φορολογούμενοι τα αντιμετωπίζουν με απορία ή ακόμη και άγχος. Σε αυτό το άρθρο, η All4Business εξηγεί με απλό και κατανοητό τρόπο τι είναι τα τεκμήρια διαβίωσης, πώς υπολογίζονται, και τι σημαίνουν για τον μέσο φορολογούμενο.
Τι είναι τα τεκμήρια διαβίωσης;
Τα τεκμήρια διαβίωσης είναι ένας τρόπος με τον οποίο η Εφορία εκτιμά το ελάχιστο ποσό που θεωρεί ότι πρέπει να ξοδεύει κάποιος ετησίως για να συντηρεί τα περιουσιακά του στοιχεία και να διαβιεί με βάση ένα συγκεκριμένο βιοτικό επίπεδο. Με άλλα λόγια, είναι ένας έμμεσος υπολογισμός εισοδήματος, που συχνά υπερισχύει του δηλωθέντος.
Σκοπός
Ο κύριος στόχος των τεκμηρίων είναι η ανίχνευση απόκρυψης εισοδήματος. Εάν το εισόδημα που δηλώνει κάποιος είναι πολύ μικρότερο από αυτό που “δικαιολογούν” τα περιουσιακά του στοιχεία, η Εφορία μπορεί να τον φορολογήσει με βάση το τεκμαρτό εισόδημα.
Πώς λειτουργούν τα τεκμήρια διαβίωσης;
Ο φορολογούμενος δηλώνει το πραγματικό του εισόδημα, αλλά η Εφορία κάνει τους δικούς της υπολογισμούς βάσει των περιουσιακών στοιχείων που διαθέτει (ακίνητα, οχήματα, σκάφη κ.ά.) και των προσωπικών του εξόδων. Αν η τεκμαρτή διαβίωσή του υπερβαίνει το δηλωθέν εισόδημα, η διαφορά φορολογείται κανονικά.
Αναλυτικός υπολογισμός τεκμηρίων
Ας δούμε πώς προκύπτουν τα τεκμήρια διαβίωσης μέσα από τις βασικές τους κατηγορίες:
1. Τεκμήρια κατοικιών
Το τεκμήριο βασίζεται στα τετραγωνικά μέτρα της ιδιόκτητης ή μισθωμένης κύριας και δευτερεύουσας κατοικίας.
- Για τα πρώτα 80 τ.μ.: 40€ ανά τ.μ.
- Από 81 έως 120 τ.μ.: 65€ ανά τ.μ.
- Από 121 έως 200 τ.μ.: 110€ ανά τ.μ.
- Πάνω από 200 τ.μ.: 200€ ανά τ.μ.
Παράδειγμα: Αν έχετε κύρια κατοικία 100 τ.μ.:
80 τ.μ. × 40€ = 3.200€
20 τ.μ. × 65€ = 1.300€
Σύνολο τεκμήριο: 4.500€
2. Τεκμήρια ΙΧ αυτοκινήτων
Βασίζονται στον κυβισμό του αυτοκινήτου και στην ηλικία του οχήματος.
| Κυβικά | Τεκμήριο (μέσος όρος) |
|---|---|
| Έως 1.200 | 4.000€ |
| 1.201 – 1.600 | 5.000 – 6.000€ |
| 1.601 – 2.000 | 7.000 – 8.500€ |
| Πάνω από 2.000 | >9.000€ έως και >20.000€ |
Αν το όχημα έχει κλείσει 5 έως 10 έτη, γίνεται 30% μείωση, και πάνω από 10 έτη, γίνεται 50% μείωση στο τεκμήριο.
3. Σκάφη αναψυχής
Αν διαθέτετε ιδιωτικό σκάφος, το τεκμήριο κυμαίνεται ανάλογα με το μήκος και τον τύπο του:
- Π.χ. για σκάφος 10 μέτρων: >15.000€ ετήσιο τεκμήριο
- Τα επαγγελματικά σκάφη εξαιρούνται υπό προϋποθέσεις
4. Ιδιωτικά σχολεία
Το τεκμήριο είναι ίσο με το ποσό των διδάκτρων ανά παιδί. Π.χ. 2 παιδιά σε ιδιωτικό σχολείο με δίδακτρα 5.000€ το καθένα = 10.000€ τεκμήριο
5. Δαπάνες για οικιακό προσωπικό
Αφορά έξοδα για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς, κηπουρούς, φύλακες κ.λπ., εφόσον δηλώνονται επίσημα.
Τι γίνεται αν τα τεκμήρια υπερβαίνουν το δηλωθέν εισόδημα;
Όταν τα τεκμήρια διαβίωσης είναι υψηλότερα από το εισόδημα που έχει δηλώσει ο φορολογούμενος, τότε εφαρμόζεται το υψηλότερο ποσό για τον υπολογισμό του φόρου. Πρόκειται για το λεγόμενο τεκμαρτό εισόδημα.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερη φορολογία, ακόμη και αν κάποιος όντως έχει χαμηλό πραγματικό εισόδημα.
Πότε και σε ποιους ισχύουν εξαιρέσεις;
Υπάρχουν περιπτώσεις που η Εφορία δεν εφαρμόζει ή μειώνει τα τεκμήρια:
- Μακροχρόνια άνεργοι
- Άτομα με αναπηρία ≥67%
- Πλήρης τεκμηρίωση ανεπάρκειας εισοδήματος (π.χ. αποταμιεύσεις)
- Φοιτητές που συντηρούνται από γονείς
- Στρατευμένοι
- Νέοι έως 25 ετών με μηδενικό εισόδημα
Ο φορολογούμενος πρέπει να αποδείξει επαρκώς την αδυναμία του, διαφορετικά ισχύει το τεκμαρτό.
Πρακτικές συμβουλές από την All4Business
- Καταγράψτε όλα τα εισοδήματά σας και τις καταθέσεις/αναλήψεις.
- Αν έχετε χαμηλό εισόδημα αλλά «βαριά» περιουσιακά στοιχεία, προετοιμαστείτε για πιθανή τεκμαρτή φορολόγηση.
- Αξιοποιήστε τα διαθέσιμα αποδεικτικά (π.χ. δωρεές, κληρονομιές, καταθέσεις) για να δικαιολογήσετε διαφορές.
- Συμβουλευτείτε έναν έμπειρο φοροτεχνικό για να σχεδιάσετε έγκαιρα τη στρατηγική δήλωσής σας.
Συμπεράσματα
Τα τεκμήρια διαβίωσης είναι ένας μηχανισμός που αποσκοπεί στον δίκαιο καταμερισμό της φορολογικής επιβάρυνσης, αλλά συχνά δημιουργεί παγίδες και παρανοήσεις. Δεν είναι λίγοι αυτοί που καλούνται να πληρώσουν φόρους για εισόδημα που ποτέ δεν απέκτησαν, μόνο και μόνο επειδή δεν γνώριζαν πώς λειτουργεί ο υπολογισμός των τεκμηρίων.
Η έγκαιρη ενημέρωση και η σωστή φορολογική στρατηγική μπορούν να προστατεύσουν τον φορολογούμενο από δυσάρεστες εκπλήξεις.
Ακολουθήστε μας στα Social Media:
